نعناع

گیاه نعناع که با نام علمی مینت شناخته می شود، گیاهی جذاب و متنوع از خانواده نعنائیان است که به دلیل عطر و بوی تند و همچنین ساقه های بلند و مربعی شکل کاملا شناخته شده است. ریشه و ساقه های گیاه نعناع به سرعت رشد می کنند و باعث می شوند تا این گیاه فضای زیادی از محیط اطراف خود را اشغال کند. گل‌های کوچک سفید یا بنفش نعناع که در تابستان شکوفا می‌شوند زنبورها، پروانه ها و دیگر گرده‌افشان‌ها را جذب می‌کنند و منبع تغذیه ای ایده آل برای آن ها به حساب می آیند. گیاه نعناع اهمیت زیادی در صنعت غذا و خوراکی دارد به طوری که اضافه کردن این گیاه فوق‌العاده به رژیم غذایی می‌تواند موجب افزایش کیفیت زندگی و طول عمر انسان ها شود. نعناع یک ادویه محبوب در آشپزی است و به عنوان یک افزودنی و طعم‌ دهنده در انواع غذاها، دسرها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.

علاوه بر خواص خوراکی، نعناع کاربرد زیادی در پزشکی دارد. تحقیقات اخیر نشان داده که وجود این گیاه در منازل به کاهش افسردگی و اضطراب کمک می کند و نقش زیادی در بهبود خلق و خو و سلامت روان دارد. گیاه نعناع با خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی خود در تقویت دستگاه گوارش موثر است و با دارا بودن مقدار زیادی ویتامین، فیبر، کلسیم و پتاسیم به تقویت سیستم ایمنی انسان کمک می کند. عصاره و اسانس نعناع در صنایع دارویی و آرایشی نیز کاربرد دارد. این مواد معمولا در تهیه عطرها، لوسیونها و کرم ها به کار می‌ رود و همچنین در تهیه ‌ی محصولات نظافتی مانند شامپو و صابون نیز استفاده می‌شود. این گیاه برای حیوانات خانگی مضر است و ممکن است عوارض مخربی برای آنان داشته باشد.

 

تاریخچه نعناع

استفاده از نعناع به دوران باستان بازمی گردد به طوری که ایرانی ها از خواص طبی و دارویی آن استفاده می کردند. همچنین در مصر باستان از نعناع برای تهیه انواع روغن استفاده می شد و در یونان از آن به عنوان نماد شادابی و سلامتی یاد می کردند.

انواع گونه نعناع

نعناع سیب (apple mint)

این گونه ی جذاب یکی از انواع گونه های گیاه نعناع می باشد که به دلیل عطر و طعم شیرینش با نام نعنای سیب شناخته می شود و در تهیه چای های گیاهی کاربرد دارد. نعنای سیب در محیطی مرطوب با نور روشن و غیر مسقیم به خوبی رشد می کند.

نعناع موزی (Banana Mint)

نعناع موزی یکی از زیباترین گونه های گیاه نعناع می باشد که با برگ های معطر و برجسته اش چشم هر بیننده ای را بر خود خیره می کند. این گونه دوستداشنی که به دلیل شباهت رنگ برگ هایش با میوه ی موز به نعناع موزی معروف است، همچون سایر گونه های نعناع خواص درمانی ضد التهابی دارد و به طور عمده در تهیه اسانس و افزودنی های غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. نعناع موزی به خاکی خوب و مرطوب برای رشد نیاز دارد و تنها در صورتی نیاز به آبیاری دارد که خاکش نیمه خشک شده باشد.

میکانز (Philodendron micans)

میکانز که بومی مناطق گرمسیری کشور مکزیک و دریای کارائیب است، دارای برگ هایی مخملی و قلبی شکل می باشد که موجب جذابیت این گونه از گیاه فیلودندرون شده است. گونه میکانز در محیطی مرطوب با نور روشن و غیر مستقیم به خوبی رشد می کند.

نعناع برگاموت (beragamot mint)

این گونه از گیاه نعناع رایحه ای همچون گیاه برگاموت از خود ترشح می کند به همین دلیل از آن با نام نعناع برگاموت یاد می شود. نعناع برگاموت به عنوان گونه ای زینتی در منازل یافت می شود و در مقایسه با دیگر گونه های گیاه نعناع برگ های بزرگ تر و قطورتری دارد. این گونه از گیاه نعناع در محیطی مرطوب با نور روشن و غیر مستقیم به خوبی رشد می کند.

نعناع کالامینت (Calamint)

نعنای کالامینت یکی از زیباترین گونه های نعناع محسوب می شود که در تمام فصول سال طراوت خود را حفظ کرده و رایحه ای دل انگیز دارد. نعنای کلامینت به طور عمده در تهیه عطر ها و اسانس ها مورد استفاده قرار می گیرد. این گونه ی جذاب به خاکی مرطوب زهکشی شده به همراه محیطی با نور روشن برای رشد بهتر نیاز دارد.

نعناع شکلاتی (Chocolate Mint)

این گونه منحصربفرد برگ هایی دارد که بوی شکلات ملایم می دهند به همین دلیل نعناع شکلاتی نام گذاری شده است. برگ های نعناع زینتی در تهیه نوشیدنی های گیاهی و تزیین دسرها مورد استفاده قرار می گیرند. نعناع شکلاتی در محیطی با دمای ملایم عملکرد مناسبی دارد و در صورتی که خاکش نیمه خشک شده باشد نیاز به آبیاری دارد.

نعناع کورسیکن (Corsican Mint)

زیستگاه اصلی این گونه جذاب، منطقه کورسیکا واقع در کشور فرانسه است و به همین دلیل از آن با نام نعناع کوسیکن یاد می شود. برگ های ریز و زیبای نعناع کوسیکن آن را نسبت به دیگر گونه های گیاه نعناع متمایز کرده است. نعنای کورسیکن در محیطی با نور روشن به خوبی رشد می کند و هیچ گاه نباید خاکش به طور کامل خشک شود چرا که به کم آبی بسیار حساس است.

نعناع کوبایی (Cuban Mint)

این گونه جذاب که در کشور کوبا بسیار محبوب می باشد به همین دلیل با نام نعناع کوبایی یاد می شود. از اسانس نعناع کوبایی در تهیه موهیتو و دیگر نوشیدنی های گیاهی استفاده می کنند. این گونه از گیاه نعناع به کم آبی بسیار حساس می باشد و به هیچ عنوان نباید اجازه داد تا خاکش خشک شود. نعناع کوبایی در محیطی مرطوب با دمایی ملایم به خوبی رشد می کند.

نعناع موجدار (Curly Mint)

علت نام گذاری نعنای موجدار شاخ و برگ های موج دار این گونه می باشد. برگ های نعناع موجدار در طعم دار کردن غذاهای دریایی کاربرد دارند. نعناع موجدار در محیطی با آب و هوای معتدل عملکرد خوبی دارد.

نعناع زنجبیلی (Ginger Mint)

نعناع زنجبیلی یکی از معروف ترین گونه های گیاه نعناع می باشد که در درمان دردهای عصبی و میگرنی در تب سنتی کاربرد دارد. این گونه ی جذاب در محیطی مرطوب با نور روشن اما غیر مستقیم خورشید به خوبی رشد می کند.

نعناع پیپریتا (Mentha piperita)

نعناع پیپریتا یکی از گونه های محبوب گیاه نعناع می باشد که بوی شیرین و ملایمی دارد و از آن در تهیه و پخت انواع شیرینی استفاده می شود. نعنای پیپریتا علاوه بر استفاده های آشپزی، در طب سنتی نیز به عنوان یک گونه دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عصاره و روغن اسانس این گونه در مشکلات گوارشی، دردهای عضلانی و مفصلی و حتی برای آرامش اعصاب کاربرد دارد.

نعناع خزه ای (Lavender Mint)

در این گونه عطر و طعم گیاه نعناع با گیاه اسطوخودوس ترکیب شده است و رایحه ای دلفریب آفریده اند. نعناع خزه ای دارای برگ هایی بلند به همراه ساقه هایی کشیده است که می تواند زینت بخش منازل باشد. این گونه جذاب به عنوان چاشنی در تهیه انواع نوشیدنی کاربرد دارد. نعناع خزه ای در محیطی با نور روشن و غیر مستقیم به خوبی رشد می کند.

نعناع معطر (Spearmint)

نعناع معطر یکی از گونه های جذاب گیاه نعناع می باشد که و به طور عمده در آسیا و شمال اروپا یافت می شود. این گونه از گیاه نعناع ترکیبات آرامبخش دارد و به طور عمده در تهیه داروهای گیاهی و انواع نوشیدنی کاربرد دارد. این گونه دوستداشتنی به کم آبی بسیار حساس می باشد و به طور منظم باید آبیاری شود. نعناع معطر در محیطی روشن با نور غیر مستقیم به خوبی رشد خواهد کرد.

 

شرایط نگه داری نعناع

• نور :

  نعناع در دسته گیاهان نوردوست قرار دارد به طوری که حتما باید ساعاتی از روز را در معرض نور مسقیم خورشید باشد. در صورت عدم وجود نور کافی می توان از نور های مصنوعی مانند مهتابی و ال ای دی استفاده کرد.

• دما :

  گیاه نعناع در دماهای معتدل تا گرم به خوبی رشد می کند. دمای مناسب برای رشد بهتر نعناع معمولاً بین هیجده تا بیست و چهار درجه سانتی گراد است. با وجود اینکه این گیاه با دماهای مختلف سازگار می باشد اما بهتر است از قرار دادن آن در محیطی با دمای بالای سی درجه و یا زیر ده درجه اجتناب کرد.

• خاک :

  گیاه نعناع به خاکی دارای مواد آلی و زهکشی مناسب نیاز دارد. ترکیبی از کمپوست و و کود زیستی به غنی تر شدن خاک کمک می کند. همچنین باید اطمینان حاصل کرد که خاک به خوبی زهکشی شده باشد تا آب و مواد اضافی بتوانند به راحتی از آن خارج شوند.

• آب :

  گیاه نعنا نیازمند آبیاری منظم می باشد به طوری که به هیچ عنوان نباید خاکش کاملا خشک شود. همچنین در فصل های گرم سال میزان آبیاری باید به میزان قابل توجهی افزایش یابد.

• رطوبت :

  نعنا گیاهی است که در محیطی خشک با رطوبت کم رشد قابل توجهی نخواهد داشت. زمانی که گیاه در دوره ی رشد قرار دارد باید از مرطوب بودن محیط اطراف آن مطمئن بود و به همین جهت برای مرطوب نگه داشتن محیط می توان از دستگاه رطوبت ساز استفاده کرد.

• کود :

  گیاه نعناع نیاز به تغذیه مناسب دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشد. معمولاً برای تغذیه نعناع می‌توان از کودهای آلی یا معدنی استفاده کرد. همچنین مخلوطی از کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی می تواند مکملی ایده آل برای نعناع باشد. در فصل بهار یا تابستان به طور معمول هر دو یا سه هفته یک بار باید اقدام به اضافه کردن کود کرد.

 

روش های نگه داری نعنا

• تکثیر:

  تکثیر نعناع را می توان از طریق قلمه زنی ساقه، تقسیم ریشه و تکثیر از طریق کاشت بذر انجام داد.

  • تقسیم ریشه:

    برای تکثیر نعناع از طریق ریشه‌، باید یک قطعه از ریشه گیاه نعناع را از گیاه اصلی جدا کرده و در آب قرار داد. بعد از مدتی ریشه ها شروع به رشد می کنند و می توان آن ها را در خاک مناسب کاشت.

  • قلمه زنی ساقه:

    گیاه نعنا را می توان از طریق قلمه ساقه نیز تکثیر داد. برای این کار کافی است قسمتی از ساقه را قلمه زد و انتهای آن را با هورمون ریشه زایی آغشته کرد و در گلدانی با خاک مرطوب کاشت. بعد از مدتی می توان شاهد رویش گیاه جدید بود.

  • کاشت بذر:

    بذرهای نعناع را می توان در فصل بهار یا تابستان در خاکی مناسب و مرطوب کاشت. حدود یک تا دو هفته طول می کشد تا گیاه جدید جوانه بزند.

• هرس کردن :

  هرس کردن گیاه نعناع یک فرآیند مهم برای حفظ زیبایی، سلامت و رشد بهتر گیاه به شمار می رود و مانع از ابتلای گیاه به انواع بیماری ها و عفونت ها می شود. در هنگام هرس هر شاخ برگ مرده یا آلوده باید جدا شود تا از انتقال بیماری به دیگر قسمت های گیاه جلوگیری شود. بهترین زمان برای هرس نعناع فصل بهار یا تابستان و در زمان رشد فعال گیاه می باشد.

• تمییز کردن برگ ها :

  برگ‌های گیاه نعناع ممکن است در طول زمان کثیف شوند یا از بین بروند. به همین دلیل تمییز کردن برگ ها بسیار ضروری به نظر می رسد. برگ های نعناع را می توان با محلول آب و سرکه یا آب و مایع ظرفشویی شست و شو داد و سپس با یک اسفنج یا پارچه نرم تمییز کرد.

• تعویض گلدان :

  تعویض گلدان گیاه نعناع می‌تواند به رشد و سلامت آن کمک کند زیرا گیاه به طور معمول سالی یک بار نیاز به خاک تازه و فضای بزرگتری دارد. گلدان جدید باید دارای اندازه بزرگ تر با سوراخ های زهکشی بیشتر باشد تا بتواند فضای مناسبی برای رشد گیاه فراهم سازد.

 

آفت ها و بیماری های نعنا

• هجوم حشرات

  حشرات مختلفی مانند سوسک ها، شته ها و زنبور ها ممکن است به گیاه حمله کنند و باعث آسیب جدی به برگ ها، ساقه ها و گل های نعناع شوند. برای جلوگیری از هجوم حشرات روش های مختلفی وجود دارد. مثلاً استفاده از روغن ‌گیاهی یا سموم طبیعی ممکن است این حشرات را از گیاه دور کند و یا برخی آفت کش ها می توانند بسیار موثر باشند. نگهداری بهداشتی و مناسب از گیاهان مانند حفظ رطوبت و تهویه مناسب می تواند به کاهش حملات حشرات کمک کند.

• زرد شدن برگ ها :

  زرد شدن برگ ها ممکن است ناشی از عوامل مختلف مانند آبیاری نامناسب و یا نور کم باشد. اگر گیاه در معرض کم آبی قرار بگیرد برگ هایش زرد می شود. همچنین آبیاری بیش از حد موجب از بین رفتن ریشه ها و نرسیدن مواد مغذی به برگ ها شود و در نتیجه برگ ها به تدریج تغییر رنگ داده و زرد می شوند.

• پوسیدگی ریشه:

  پوسیدگی ریشه یکی از مشکلات شایعی است که می تواند گیاه نعناع را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکل معمولاً به عنوان یک بیماری فراگیر و ناشی از قارچها شناخته می شود. خاک فشرده که اجازه برودت هوا را نمی دهد به رشد قارچ های عفونی در ریشه ها کمک می کند. این قارچ ها به مرور زمان در عملکرد ریشه ها تاثیر می گذارند و باعث پوسیدگی آنان می شوند. برای حل این مشکل بهتر است خاک به خوبی زهکشی شده باشد تا هوا بتواند آزادانه جریان داشته باشد. در صورت تشخیص عفونت قارچی، ممکن است نیاز به استفاده از مواد ضدعفونی با تایید کارشناسان باشد.

• رشد ناکافی :

  : نور کم و دمای نامناسب از جمله مهم ترین عوامل رشد ناکافی در گیاه نعناع هستند چرا که این گیاه برای رشد و نمو به نوری روشن نیاز دارد و اگر نور کافی وجود نداشه باشد رشد آن کاهش می یابد. همچنین گیاه نعناع به محیطی با دمای ملایم علاقه دارد. دمای بسیار گرم یا سرد می‌تواند به رشد ناکافی گیاه منتهی شود.

• قهوه ای شدن برگ ها :

  قهوه ای شدن برگ های نعنا می تواند دلیلی باشد بر اینکه گیاه مواد آلی یا کود مناسب دریافت نمی کند. برای حل این مشکل بهتر است از کود های مرغوب کرد. به همین منظور می توانید از کارشناسان شرکت زیست پیشتاز واریان کمک بگیرید.

• پیچ خوردگی برگ ها :

  مهم ترین عامل پیچ خوردگی برگ ها تغییرات ناگهانی دما می باشد. برای حل این مشکل کافیست گیاه را در مکانی با دمای متناسب قرار داد.