اسکینانتوس

گیاه اسکینانتوس که با نام گیاه رژ لب نیز شناخته می شود ، یکی از محبوب ترین گیاهان آپارتمانی می باشد و با گل های زنده و شادابش و همچنین برگ های براق و سبزش جلوه ای زیبا به محیط اطراف خود بخشیده است. این گیاه که به صورت درختچه ای کوچک با ساقه های بلند و کشیده رشد می کند دارای برگ هایی ضخیم و براق می باشد و گل هایی به رنگ قرمز و نارنجی در امتداد آن ها رشد می کنند. دلیل نام گذاری این گیاه رنگ گل ها و همچنین شکل فیزیکی آن ها می باشد که شباهت زیادی به رژ لب دارد. اسکینانتوس به دلیل گل ‌های زیبا و برگ‌ های براقش، به عنوان گیاهی زینتی در داخل منازل و فضا های داخلی استفاده می ‌شود. این گیاه می ‌تواند در گلدان‌ های آویز یا گلدان ‌های رومیزی کاشته شود و جلوه ‌ای زیبا به هر فضایی ببخشد.

همچنین، اسکینانتوس در باغ ها و گلخانه ها نیز مورد استفاده قرار می ‌گیرد و می ‌تواند در کنار گیاهان دیگر ترکیب ‌های زیبایی ایجاد کند. اسکینانتوس از مناطق گرمسیری آسیای جنوب شرقی مانند تایلند، مالزی و اندونزی منشا گرفته و بیشتر در این مناطق کشت می شود اما به دلیل سهولت نگهداری و رشد مناسب در اکثر نقاط جهان کشت می شود. گیاه اسکینانتوس به طور کلی به عنوان یک گیاه غیر سمی شناخته می‌ شود و برای انسان‌ ها و حیوانات خانگی مانند سگ‌ ها و گربه ‌ها بی‌ خطر است. این ویژگی باعث شده تا اسکینانتوس به عنوان گیاهی ایمن برای نگهداری در منازل و دفاتر انتخابی مناسب باشد. با این وجود بهتر است آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار داد تا از هرگونه بلعیدن تصادفی جلوگیری شود

 

تاریخچه اسکینانتوس

ریشه نام اسکینانتوس ترکیبی از کلمات یونانی اسکینو به معنی خجالتی و آنتوس به معنی گل می باشد. این گیاه در قرن نوزدهم میلادی در مناطق شرقی آسیا کشف شد و به سراسر دنیا معرفی گردید. این گیاه به عنوان نمادی از عشق و علاقه شناخته می شود و می تواند به عنوان یک هدیه احساسات عمیق و پیام های محبت آمیز را منتقل کند.

انواع گونه اسکینانتوس

اسکینانتوس زیبا (Aeschynanthus pulcher)

اسکینانتوس زیبا یکی از جذاب ترین گونه های گیاه اسکینانتوس بوده که با شاخ و برگ های آویزان و جذابش به هرمحیطی زیبایی و طراوت می بخشد. این گونه از گیاه اسکینانتوس در محیطی مرطوب با نور روشن و غیر مستقیم به خوبی رشد می کند.

اسکینانتوس درخشان (Aeschynanthus speciosus)

اسکینانتوس درخشان یکی از گونه های محبوب گیاه اسکینانتوس محسوب می شود که با ظاهر زیبا و گل های جذابش مناسب نگهداری در منازل و ادارات می باشد. ان گونه منحصر به فرد برای رشد بهتر به محیطی مرطوب نیاز دارد و تنها در صورتی نیاز به آبیاری دارد که خاکش خشک یا نیمه خشک شده باشد.

پاگودای مشکی (Black Pagoda Lipstick)

این گونه جذاب با برگ های سبز تیره اش جلوه ای زیبا به محیط اطراف خود می دهد و می تواند برای تزیینات منازل استفاده شود. پاگودای مشکی نیاز به خاکی غنی با زهکشی مناسب دارد و در محیط مرطوب به خوبی رشد می کند.

اسکینانتوس فرفری (curly lipstick plant)

این گونه جذاب از گیاه اسکینانتوس به خاطر برگ‌ های پیچیده و گل‌ های درخشان خود شناخته شده و محبوبیت زیادی نزد علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی دارد. برگ ‌های اسکینانتوس فرفری سبز تیره و براق هستند و حالت پیچیده و موج‌ دار دارند و گل هایی به رنگ قرمز روشن به زیبایی آن افزوده اند. . ان گونه منحصر به فرد برای رشد بهتر به محیطی مرطوب نیاز دارد و تنها در صورتی نیاز به آبیاری دارد که خاکش خشک یا نیمه خشک شده باشد.

مونالیسا (Mona Lisa Lipstick)

این گونه جذاب از گیاه اسکینانتوس که به دلیل ظاهر زیبایش به مونالیسا مشهور است، با برگ های پهن و سبز رنگ خود چشم هر بیننده ای را به خود محصور می کند. مونالیسا در محیطی با نور روشن و رطوبت نسبی به خوبی رشد می کند.

ستاره بنفش (Purple Star Lipstick Plant)

ستاره بنفش یکی از جذاب ترین گونه های گیاه اسکینانتوس بوده که با برگ های سبز روشن خود جلوه ای زیبا آفریده است. نام این گونه شباهتی به رنگ برگ ها ندارد و دلیل نام گذاری آن گل های بنفش رنگی هستند که در فصل بهار شکوفا می شوند. ستاره بنفش تنها در صورت خشک شدن خاک به آبیاری نیاز دارد و در محیط مرطوب رشد بهتری خواهد داشت.

اسکینانتوس قرمز (Red lipstick plant)

اسکینانتوس قرمز گونه ای جذاب از گیاه اسکینانتوس بوده که با برگ های بلند و نازک و همچنین گل های قرمزش شهرت دارد. این گونه زیبا در محیطی با نور روشن اما غیر مستقیم خورشید به خوبی رشد می کند.

رامبا (Rumba Lipstick Plant)

رامبای نوک تیز گونه ای زیبا از گیاه اسکینانتوس بوده که با برگ های بلند و باریکش می تواند جلوه ای زیبا در منازل و ادارات بوجود بیاورد. خاک گونه رامبا باید همواره مرطوب، به همراه زهکشی مناسب باشد تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.

صورتی تایلندی (Thai Pink Lipstick)

صورتی تایلندی گونه از گیاه اسکینانتوس می باشد که با برگ های سبز روشن و گل های صورتی رنگش خود نمایی می کند. این گونه جذاب که بومی کشور تایلند می باشد، نسبت به سایر گونه ها نیاز به مراقبت چندانی ندارد و در محیطی با نور روشن و خاکی مرطوب به خوبی رشد می کند.

اسکینانتوس ببر (Tiger lipstick)

یکی از جذاب ترین گونه های گیاه اسکینانتوس که به دلیل الگو و رنگ برگ هایش که شباهت زیادی به پوست ببر دارد گونه اسکینانتوس ببر می باشد که چشم های زیادی را بر خود خیره کرده است. این گونه زیبا در محیطی روشن به خوبی رشد می کند و تنها در صورت خشک شدن خاک به آب نیاز دارد.

پولکای زرد (yellow Polka Lipstick Plant)

پولکای زرد با برگ های زرد رنگ و زیبایش چشم هر بیننده ای را بر خود خیره می کند و زیباترین گونه از گیاه اسکینانتوس به شمار می رود. این گونه جذاب در محیطی با نور روشن و غیر مستقیم به همراه خاکی مرطوب به خوبی قادر است تا رشد مناسبی داشته باشد.

 

شرایط نگهداری اسکینانتوس

• نور :

  اسکینانتوس نیاز به نور فراوان دارد، اما نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. نور مستقیم خورشید می ‌تواند باعث سوختگی برگ‌ ها و کاهش زیبایی گیاه شود. بهترین مکان برای قرار دادن اسکینانتوس، مکانی است که نور غیرمستقیم و روشن دارد.

• دما :

  این گیاه در دما های معتدل و گرم بهترین رشد را دارد. دمای ایده ‌آل برای اسکینانتوس بین هیجده تا بیست و پنج درجه سانتی ‌گراد است. دما های پایین‌ تر از پانزده درجه سانتی ‌گراد می ‌تواند رشد گیاه را متوقف کند و حتی باعث آسیب رسیدن به آن شود. همچنین، تغییرات شدید دما نیز منجر به آسیب جدی به گیاه اسکینانتوس می شود.

• خاک :

  اسکینانتوس نیاز به خاکی دارد که خوب زهکشی شود و در عین حال دارای مقداری مواد آلی با ترکیبی از پرلیت و پیت ماس باشد چرا که این ترکیب باعث می شود خاک سبک و هوازی باشد و گیاه به راحتی بتواند در آن رشد کند.

• آب :

  گیاه اسکینانتوس نیاز به آبیاری منظم دارد اما نباید خاک آن بیش از حد خیس و مرطوب بماند چرا که آبیاری بیش از حد می ‌تواند باعث پوسیدگی ریشه‌ ها و در نتیجه آسیب جدی به گیاه شود.

• رطوبت :

  اسکینانتوس به رطوبت بالا نیاز دارد چرا که در محیطی که رطوبت کافی نداشته باشد به شدت آسیب می بیند و پس از مدتی پژمرده می شود. در محیط ‌های خشک می ‌توان با استفاده از روش‌ هایی مانند قرار دادن ظرف آب نزدیک گیاه یا استفاده از دستگاه‌ های رطوبت ‌ساز رطوبت لازم را تأمین کرد. همچنین پاشیدن آب بر روی برگ ‌ها به صورت دوره ‌ای می ‌تواند به حفظ رطوبت کمک کند.

• کود :

  اسکینانتوس گیاهی نسبتا حساس است که برای رشد و گلدهی بهتر نیاز به تغذیه مناسب دارد. برای این منظور بهتر است در فصل بهار که فصل رشد گیاه نیز می باشد، مقداری کود مایع یا کود فسفر به آن اضافه کرد. برای این کار باید کود در آب حل شود و سپس آن را به خاک مرطوب اضافه کرد چرا که این کار باعث می شود کود به خوبی جذب شود و ریشه ها آسیب نبینند. زیاده‌ روی در کوددهی می‌تواند به سوختن ریشه‌ ها و آسیب به گیاه منجر شود پس همیشه باید با دقت و احتیاط کوددهی را انجام داد.

 

روش های نگه داری اسکینانتوس

• تکثیر:

  تکثیر گیاه اسکینانتوس عمدتاً از طریق قلمه‌ زنی انجام می ‌شود. این روش بسیار مؤثر است و به این امکان را می ‌دهد تا به راحتی گیاهان جدید را از گیاه مادر تولید کرد. برای تکثیر از طریق قلمه زنی کافیست یک شاخه سالم و جوان به طول ده تا پانزده سانتی متر را انتخاب کرده و با استفاده از یک چاقوی تیز و تمییز برش داد تا به گیاه آسیب نرسد و احتمال عفونت کاهش یابد. می‌ توان انتهای قلمه را در هورمون ریشه ‌زایی فرو برد تا روند ریشه ‌زایی تسریع شود، هرچند که این کار ضروری نیست. سپس باید قلمه‌ ها را در یک مخلوط خاک سبک و مرطوب مانند ترکیب پیت ماس و پرلیت قرار داد و آن را در مکانی با نور روشن و غیر مستقیم قرار داد. معمولا قلمه ها پس از چهار تا شیش هفته شروع به ریشه زایی می کنند و گیاه جدید شروع به رشد می کند.

• هرس کردن :

  هرس کردن گیاه اسکینانتوس به بهبود رشد، شکل ‌دهی و افزایش گلدهی آن کمک می ‌کند. هرس منظم نه تنها به شکل ‌دهی گیاه کمک می ‌کند بلکه باعث بهبود جریان هوا در میان شاخه‌ ها می ‌شود و خطر بروز بیماری‌ها را کاهش می ‌دهد. بهترین زمان برای هرس اسکینانتوس پس از دوره گلدهی آن یعنی اواخر بهار یا اوایل تابستان می باشد. برای انجام این کار کافیست از قیچی باغبانی تمییز و تیز استفاده شود و آن ها را با الکل یا محلول های ضد عفونی کننده تمییز کرد. سپس شاخ و برگ های مرده یا ضعیف را هرس کرده تا فضا برای رشد بهتر گیاه فراهم شود.

• تمییز کردن برگ ها :

  اگر گرد و قبار زیاد بر روی برگ ها بنشیند نور و هوای کافی به آن ها نمی رسد و پس از مدتی برگ ها شروع به از بین رفتن می کنند. برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است برگ ها را با دستمالی تمییز و نمناک پاک کرد.

• تعویض گلدان :

  تعویض گلدان گیاه اسکینانتوس برای حفظ سلامت و رشد مناسب آن ضروری است. این کار به گیاه کمک می ‌کند تا فضای کافی برای ریشه ‌ها فراهم شود و خاک تازه و مغذی دریافت کند. اگر ریشه های گیاه به شدت طویل شده باشند و یا رشد آن کند شده باشد نیاز به تعویض گلدان وجود دارد. بهترین زمان برای تعویض گلدان، در فصل بهار است که گیاه در حال شروع رشد مجدد خود می باشد. برای انجام این کار بهتر است گلدانی بزرگتر با سوراخ های زهکشی مناسب انتخاب شود و گیاه را به آرامی در آن قرار داد و محیطی روشن و مرطوب برای رشد بهتر گیاه فراهم کرد.

 

آفت ها و بیماری های اسکینانتوس

• هجوم حشرات

  اسکینانتوس نیز مانند هر گیاه دیگری می ‌تواند به آفات و بیماری‌ های مختلفی مبتلا شود که شایع ‌ترین آن ها شامل شته‌ ها، کنه ‌های عنکبوتی و شپشک‌ ها هستند. این آفات به برگ ها و ریشه های گیاه حمله کرده و موجب ایجاد خسارات جبران ناپذیر به آن می شود. . برای مبارزه با این آفات می‌ توان از سموم آفت ‌کش مناسب یا روش ‌های طبیعی مانند استفاده از صابون‌ های گیاهی استفاده کرد.

• زرد شدن برگ ها :

  زرد شدن برگ‌ های گیاه اسکینانتوس می ‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کمبود نور، آبیاری نامناسب و کمبود رطوبت اتفاق افتاده باشد. برای شناسایی و رفع مشکل، باید به عوامل محیطی و شرایط نگهداری گیاه توجه کرد و طبق الگوی صحیح از گیاه مراقبت کرد و آن را در محیطی با نور و رطوبت مناسب قرار داد.

• پوسیدگی برگ ها :

  مهم ترین عامل پوسیدگی برگ های گیاه اسکینانتوس آبیاری بیش از حد می باشد چرا که آب زیاد موجب می شود تا هواهی کافی به ریشه ها نرسد و در نتیجه موجب پوسیدگی آن ها شود. پوسیدگی ریشه ها نیز پوسیدگی برگ ها را در پی خواهد داشت. برای حل این مشکل کافیست طبق الگوی صحیح گیاه را آبیاری کرد و از دادن آب بیش از حد به آن خودداری نمود.

• پوسیدگی ریشه:

  عمده ترین عامل پوسیدگی ریشه های گیاه اسکینانتوس آبیاری بیش از حد می باشد. برای حل این مشکل کافیست طبق الگوی صحیح گیاه را آبیاری کرد.

• رشد ناکافی :

  رشد ناکافی گیاه اسکینانتوس می تواند ناشی از عوامل مختلف مانند نور ناکافی و خاک نامناسب باشد. برای حل این مشکل باید گیاه را در مکانی با نور غیر مستقیم و روشن قرار داد و اگر نور طبیعی کافی نیست می توان از نور های مصنوعی مناسب استفاده کرد. همچنین خاکی غنی با زهکشی مناسب به رشد بهتر گیاه اسکینانتوس کمک می کند.

• شکنندگی ساقه :

  کمبود عناصر غذایی ضروری مانند کلسیم، پتاسیم و سیلیکا می ‌تواند باعث ضعف ساختاری و شکنندگی ساقه‌ ها شود. برای حل این مشکل استفاده از کودهای غنی همراه با مواد آلی برای حفظ سلامت گیاه اسکینانتوس ضروری به نظر می رسد.

• سوختگی برگ ها :

  اگر گیاه اسکینانتوس در محیطی با تابش نور شدید آفتاب قرار بگیرد به تدریج برگ هایش می سوزد و از بین می رود. برای حل این مشکل باید برگ های سوخته را جدا کرده و گیاه را در مکانی قرار داد که تابش نور خورشید به صورت غیر مستقیم باشد.

• خشکی و چروکیدگی برگ ها :

  از عمده ترین عوامل خشکی و چروکیدگی برگ های گیاه اسکینانتوس کمبود آب و مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفات می باشد. برای حل این مشکل بهتر است از کودهای با کیفیت استفاده شود و طبق الگوی صحیح به گیاه آب داد.

• رنگ قهوه ای و لوله شدن برگ ها :

  دلیل اصلی این مشکل کاهش رطوبت و سرما هوا می باشد. از آنجا که گیاه اسکینانتوس یک گیاه گرمسیری است نیاز به گرما و رطوبت کافی برای رشد دارد و درصورت عدم وجود این شرایط برگهای آن به رنگ قهوه ای تغییر رنگ می دهند و جمع می شوند. برای حل این مشکل کافیست نور و رطوبت کافی به گیاه برسد و از قرار دادن گیاه در مکانی بی نور و کم رطوبت اجتناب کرد.

• سفیدک زدن برگ ها :

  شایع ترین عامل سفیدک زدن برگ های گیاه قارچ پودری می باشد. این قارچ سفید یا خاکستری رنگ معمولا به شکل پودر روی برگ ها ظاهر می شود و باعث کاهش سلامت گیاه می شود. برای حل این مشکل می توان از مخلوط آب و جوش شیرین استفاده کرد و همچنین برگ های آسیب دیده را از گیاه جدا کرد تا از گسترش قارچ جلوگیری کرد.