سالویا

گیاه سالویا که در ایران با نام مریم گلی شناخته می شود، یکی از محبوب ترین گیاه آپارتمانیست که با گل های جذاب و زیبای خود به رنگ های بنفش، آبی، قرمز و سفید می تواند انتخابی ایده آل برای طراحی دکوراسیون داخلی منازل یا ادارات باشد. این گیاه جذاب دارای برگ هایی معطر به رنگ سبز تیره است که ممکن است برحسب نوع گونه سطحی صاف و لطیف و یا بافتی زبر و خشن داشته باشند. امروزه بیش از نهصد گونه مختلف از گیاه سالویا کشف شده است که هرکدام دارای ظاهر و خواصی متفاوت هستند. گیاه سالویا در زیستگاه‌ های متنوعی در سراسر جهان یافت می ‌شود، اما بیشتر گونه‌ های آن بومی مناطق گرمسیری و نیمه ‌گرمسیری آمریکای شمالی و جنوبی و به ویژه کوهستان های کشور مکزیک می باشند. سالویا یکی از پرکاربردترین گیاهان آپارتمانیست و در صنعت آشپزی و دارویی دارای خواص متعدد می باشد. به عنوان مثال از برگ‌ های برخی از گونه‌ های سالویا به عنوان ادویه در آشپزی استفاده می ‌شود.

از کاربردهای دارویی گیاه سالویا می توان به خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی، خواص ضد قارچی وکمک به بهبود هضم و گوارش اشاره کرد. همچنین استفاده از دم کرده سالویا می ‌تواند به کاهش التهاب لثه، درمان گلودرد و بهبود زخم ‌های دهانی کمک کند. از آنجا که سالویا دارای خواص آرام‌ بخش می باشد و می ‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، مصرف دم ‌کرده یا عصاره سالویا می‌ تواند در بهبود خواب و کاهش علائم افسردگی موثر باشد. همچنین ترکیبات آنتی ‌اکسیدانی موجود در سالویا می ‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و از بدن در برابر بیماری‌ ها و عفونت ‌ها محافظت کند. استفاده های موضعی از گیاه سالویا نیز می تواند به بهبود جوش ها و کاهش التهابات پوستی کمک کند. از آنجایی که برخی از گونه های سالویا حاوی ترکیبات روان‌ گردان قوی مانند سالوینورین می باشد مصرف آن می تواند اثرات روانی شدیدی مانند تغییرات در ادراک، هذیان گویی، و توهم ایجاد کند بنابراین استفاده از آن باید با احتیاط و تحت نظر مستقیم متخصص انجام شود.

 

تاریخچه سالویا

گیاه سالویا در میان مردم کشورهای مختلف جهان جایگاه ویژه ای دارد و به دلیل خواص متعدد در میان اقوام با فرهنگ های گوناگون مورد احترام می باشد . به عنوان مثال در میان قبایل بومی مکزیک به ویژه مزاتک ها از گیاه سالویا در مراسم های مذهبی به منظور ایجاد ارتباط با ارواح استفاده می کنند و یا در فرهنگ کشورهای اروپایی سالویا نمادی برای مبارزه با ارواح خبیث و مبارزه با بیماری هاست. این گیاه که در ایران با نام مریم گلی شناخته می شود نماد خرد، آگاهی و انتقال دانش می باشد و مردم در مراسم های مذهبی از آن برای ایجاد آرامش و تعادل روح استفاده می کنند.

انواع گونه سالویا

سالویای آبی مشکی (Black and Blue Sage)

این گونه جذاب از گیاه سالویا مطابق نامش دارای گل های آبی و مشکی می باشد که به زیبایی در کار هم قرار گرفته اند و با برگ های سبز رنگ جلوه ای زیبا به محیط اطراف خود می بخشند. سالویای آبی مشکی در محیطی پرنور و البته با نور غیر مستقیم خورشید به خوبی رشد می کند و در صورتی که خاکش نیمه خشک شود نیاز به آبیاری دارد.

سالویای آبی (Blue Salvia)

سالویای آبی با گل های زیبا و دلفریبش چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و خود را در میان زیباترین گونه های گیاه سالویا قرار می دهد. این گونه دوست داشتنی در محیطی مرطوب به همراه نور روشن و غیر مستقیم خورشید به خوبی رشد می کند.

سالویای معمولی (Common Sage)

سالویای معمولی دارای برگ هایی پرتعداد و سبز رنگ می باشد و در اواسط بهار شروع به گلدهی می کند. این گونه از گیاه سالویا در محیطی مرطوب به خوبی رشد میکند و تنها در صورت خشک شدن خاک نیاز به آبیاری دارد.

سالویای جنتیان (Gentian Sage)

سالویای جنتیان یکی از جذاب ترین گونه های گیاه سالویاست که به گل های آبی و زیبای خود می تواند زینت بخش منازل و آپارتمان ها باشد. سالویای جنتیان برای رشد پایدار به آبیاری منظم نیاز دارد و در محیطی با نور روشن اما غیر مستقیم خورشید می تواند تا مدت زمان زیادی به زندگی خود ادامه دهد.

سالویای شبانگاه می (May Night Salvia)

سالویای شبانگاه می دارای گل های جذاب و معطر به رنگ بنفش تیره می باشد و با شاخ و برگ های موج دارش می تواند انتخابی مناسب برای تزیین دکوراسیون منازل باشد. این گونه دوست داشتنی نسبت به گرما و خشکی مقاوم است و قادر است تا مدت ها بدون آب به زندگی خود ادامه دهد.

سالویای میلی کاپ (Mealycup Sage)

سالویای میلی کاپ با گل های بنفش رنگ و برگ های سبز و جذابش گونه ای منحصر به فرد محسوب می شود. گل های سالویای میلی کاپ به دلیل معطر بودن قادر به جذب حشراتی مانند زنبورها و پروانه ها هستند از این رو به گرده افشانی کمک می کنند. این گونه از گیاه سالویا در محیطی مرطوب به خوبی رشد می کند.

سالویای قرمز(Red Salvia)

سالویای قرمز یکی از زیباترین گونه های گیاه سالویاست که نام آن اشاره به گل های قرمز رنگ آن دارد. مطالعات اخیر نشان می دهد که این گونه از گیاه سالویا در درمان بیماری های عصبی بسیار موثر است. سالویای قرمز برای رشد بهتر به محیطی پرنور و مرطوب نیاز دارد.

سالویای نقره ای (Silver salvia)

سالویای نقره ای یکی دیگر از گونه های گیاه سالویا می باشد که با گل ها و برگ های زیبایش شناخته می شود. برگ‌ های سالویای نقره ای به رنگ نقره‌ای و پوشیده از کرک ‌های ریز هستند که به گیاه ظاهر خاص و جذابی می ‌بخشند. سالویای نقره ای در فصل زمستان نیاز به آبیاری زیادی ندارد اما در فصل تابستان به هیچ عنوان نباید اجازه داد تا خاک آن به طور کامل خشک شود.

سالویای تگزاس (Texas Sage)

سالویای تگزاس گونه ای زینتی و مقاوم است که بومی ایالت تگزاس کشور آمریکا و شمال مکزیک می باشد. این گونه به خاطر زیبایی و توانایی‌ اش در تحمل شرایط سخت شناخته می ‌شود.سالویای تگزاس برای رشد بهتر به خاکی مرطوب با ترکیب شن و سنگریزه نیاز دارد.

سالویای سفید (white salvia)

این گونه از گیاه سالویا دارای برگ هایی سبز رنگ و آویزان به همراه گل هایی به رنگ سفید می باشد. طراوت و زیبایی این گونه سبب شده تا طرفداران زیادی داشته باشد. سالویای سفید در محیطی مرطوب به همراه نور روشن و غیر مستقیم خورشید به خوبی رشد می کند.

سالویای بنفش (purple salvia)

سالویای بنفش یکی دیگر از گونه های گیاه سالویاست که با گل های بنفش رنگ خود ظاهر بسیار دلفریبی دارد. این گونه از گیاه سالویا در فصل تابستان به اوج شکوفایی می رسد و به انتخابی ایده آل برای زیباتر کردن منازل و ادارات تبدیل می شود.

 

شرایط نگهداری سالویا

• نور :

  گیاه سالویا برای رشد بهتر به نور زیاد نیاز دارد به طوری که به طور متوسط به شیش ساعت نور در مکان های آفتابی و روشن نیاز دارد. در صورت عدم دسترسی به نور طبیعی کافی می توان از لامپ هایی با نور طیفی استفاده کرد تا نیاز کلی گیاه برطرف شود.

• دما :

  سالویا در دماهای نسبتا بالا به خوبی رشد می‌کند و مشکلی با گرما ندارد اما در سرما بسیار آسیب پذیر است چرا که دمای پایین منجر به پژمردگی و مرگش می شود. دمای ایده‌ آل برای رشد این گیاه معمولاً بین 18 تا 24 درجه در طول روز و در شب 10 تا 15 درجه سلسیوس می باشد.

• خاک :

  گیاه سالویا برای رشد بهینه به خاکی نیاز دارد که بتواند نیازهای تغذیه‌ ای و زهکشی آن را برآورده کند. خاک‌ های سنگین و رسی که آب را در خود نگه می ‌دارند، برای این گیاه مناسب نیستند زیرا می ‌توانند منجر به پوسیدگی ریشه شوند بنابراین بهترین نوع خاک برای سالویا، خاک شنی است که به خوبی زهکشی شده و دارای تهویه مناسب باشد. همچنین اضافه کردن کمپوست یا مواد آلی به خاک می‌ تواند به بهبود ساختار خاک و افزایش تغذیه گیاه کمک کند. کمپوست قادر است مواد مغذی لازم را برای گیاه فراهم کرده و همچنین در بهبود زهکشی خاک موثر باشد.

• آب :

  سالویا به آبیاری منظم نیاز دارد چرا که خاک باید مرطوب نگه داشته شود اما نباید بیش از حد آبیاری شود زیرا آبیاری بیش از حد منجر به پوسیدگی ریشه‌ ها می شود. همچنین در بازه زمانی بین دو آبیاری باید اجازه داد سطح خاک کمی خشک شود و از تجمع آب در اطراف ریشه‌ها جلوگیری کرد. بهترین زمان برای آبیاری سالویا صبح زود است چرا این کار به گیاه اجازه می ‌دهد تا در طول روز خشک شود و خطر بیماری‌ های قارچی کاهش یابد.

• رطوبت :

  گیاه سالویا نیاز به رطوبت نسبی دارد و در محیطی با رطوبت متوسط به خوبی رشد می کند. این گیاه ترجیح می ‌دهد که خاک آن مرطوب باشد اما نباید در آب غرق شود، بنابراین بین دو آبیاری باید اجازه داد سطح خاک کمی خشک باشد. همچنین در محیط های خیلی خشک می توان با استفاده از اسپری آب بر روی برگ ها جهت تامین رطوبت مورد نیاز سالویا بهره برد.

• کود :

  برای رشد و پرورش بهتر گیاه سالویا استفاده از کودی غنی که حاوی عناصری مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند بسیار ضروری به نظر میرسد چرا که این مواد باعث افزایش تعداد و اندازه گل ها می شوند و به تقویت ریشه ها و ساقه های گیاه کمک می کنند. سالویا در فصل بهار و تابستان که فصل رشد گیاه محسوب می شود به کوددهی منظم نیاز دارد اما در فصل زمستان نیاز به کوددهی کاهش می یابد.

 

روش های نگه داری سالویا

• تکثیر:

  متداول ترین روش تکثیر گیاه سالویا، تکثیر از طریق کاشت بذر می باشد با این وجود روش های دیگر مانند تکثیر از طریق تقسیم ریشه نیز ثمر بخش خواهد بود. برای تکثیر به روش کاشت بذر کافیست بذر ها را در خاکی سبک و مرطوب با زهکشی مناسب کاشته و در مکانی با نور مناسب قرار داد. بذر ها معمولا در طی دو تا سه هفته جوانه می زنند و می توانند به گلدانی بزرگتر جهت رشد بهتر انتقال یابند. همچنین برای تکثیر از طریق تقسیم ریشه باید گیاه مادر را خاک خارج کرده و ریشه ها را به دقت تقسیم کرد به طوری که هر بخش شامل تعدادی ساقه و ریشه سالم باشد. سپس بخش تقسیم شده را باید در خاکی مرطوب و مناسب کاشت تا گیاه جدید شروع به رشد کند.

• هرس کردن :

  گیاه سالویا نسبت به کم آبی بسیار مقاوم است و می تواند به سرعت رشد کند به همین جهت مراقبت و حفظ ظاهر و زیبایی آن به وسیله هرس شاخ و برگ های مرده و بیمار امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. برای انجام این کار کافیست با استفاده از تیغ و یا قیچی باغبانی شاخه های خشک و پوسیده را از گیاه جدا کرد تا انرژی و اکسیژن کافی به شاخ و برگ های جوان برسد و آن ها بتوانند به خوبی رشد کنند.

• تمییز کردن برگ ها :

  تمییز نگه داشتن برگ های گیاه سالویا باعث می شود آن ها بتوانند راحت تر نفس بکشند، گرد و غبار از روی آن ها پاک شود و ظاهر زیباتر و جذاب تری داشته باشند. به همین جهت استفاده از دستمالی مرطوب و پاک کردن سطح برگ ها به صورت هفتگی و ماهانه بسیار ضروری به نظر می رسد.

• تعویض گلدان :

  هنگامی که فضای گلدان برای رشد گیاه سالویا کم شده باشد بهتر است آن را در گلدانی بزرگتر با سوراخ های زهکشی بیشتر قرار داد چرا که زهکشی مناسب به دفع آب های اضافی کمک می کند و موجب رسیدن جریان هوا به ریشه ها می شود.

 

آفت ها و بیماری های سالویا

• هجوم حشرات

  گیاه سالویا ممکن است با هجوم شته‌ ها، کنه ‌های عنکبوتی، مگس‌ های سفید، شپشک ‌های آرد آلود و تریپس‌ ها مواجه شود. برای کنترل شته‌ ها می ‌توان از اسپری آب صابونی یا روغن های چریش استفاده کرد. برای از بین بردن کنه‌ های عنکبوتی افزایش رطوبت محیط و اسپری آب می تواند موثر باشد. همچنین برای مقابله با مگس‌ های سفید بهتر است از ترکیب آب صابون و اسپری کردن آن بهره برد و شپشک ‌های آرد آلود را می ‌توان با پنبه آغشته به الکل پاک کرد. با مراقبت دائم و همیشگی از گیاه مانند تهویه مناسب، آبیاری صحیح و تمیز نگه داشتن محیط می‌ توان از هجوم این حشرات مزاحم جلوگیری کرد.

• زرد شدن برگ ها :

  زرد شدن برگ‌ های گیاه سالویا می‌ تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که هرکدام نیازمند توجه و اقدام مناسب هستند. آبیاری بیش از حد یکی از دلایل اصلی زرد شدن برگ‌ هاست زیرا ریشه‌ های گیاه در آب غرق می ‌شوند و اکسیژن کافی دریافت نمی ‌کنند که این امر منجر به پوسیدگی ریشه و زرد شدن برگ‌ ها می‌ شود. از طرف دیگر کمبود آب نیز می ‌تواند باعث زرد شدن برگ‌ ها شود زیرا گیاه نمی ‌تواند به میزان کافی مواد مغذی را جذب کند و در نتیجه برگ ‌ها خشک و زرد می‌ شوند. عامل دیگر می تواند کمبود مواد مغذی به ویژه نیتروژن باشد زیرا نیتروژن برای تولید کلروفیل ضروری است و بدون آن برگ‌ ها رنگ سبز خود را از دست می ‌دهند. تغییرات ناگهانی آب و هوا و نور ناکافی از دیگر عوامل زرد شدن ناگهانی برگ های سالویا هستند. برای رفع این مشکل باید گیاه در محیطی مرطوب با نور و هوای کافی قرار گیرد و طبق دستورالعمل های گفته شده به آن آب و کود مناسب اضافه کرد.

• پوسیدگی برگ ها :

  مهم ترین عامل پوسیدگی برگ ها کمبود نور کافیست چرا که نور به فتوسنتز گیاه کمک کرده و از پوسیدگی برگ ها جلوگیری می کند. برای حل این مشکل قرار دادن گیاه در مکانی پرنور ضروری به نظر می رسد. دیگر عامل پوسیدگی برگ ها کمبود مواد مغذی مانند کلسیم است چرا که کلسیم به بهبود ساختار برگ ها کمک می کند و اجازه پوسیدگی ناگهانی برگ ها را نمی دهد. برای جبران کلسیم باید از کودهای مناسب و استاندارد استفاده شود. برای این کار می توانید از کارشناسان شرکت زیست فناور پیشتاز واریان کمک بگیرید.

• پوسیدگی ریشه:

  پوسیدگی ریشه یکی از مشکلات جدی در گیاه سالویاست که می ‌تواند به سرعت سلامت گیاه را تهدید کند و در صورت عدم مدیریت صحیح، منجر به مرگ آن شود. آبیاری بیش از حد، خاک با زهکشی ضعیف، و تغییرات ناگهانی دما می تواند از عوامل بروز این مشکل باشند. آبیاری منظم ، استفاده از خاک با زهکشی مناسب و تهویه درست و اصولی می توانند به درمان پوسیدگی ریشه کمک کنند.

• رشد ناکافی :

  رشد ناکافی گیاه سالویا می تواند ناشی از عوامل مختلف مانند خاک نامناسب و نور ناکافی باشد. برای حل این مشکل باید گیاه را در مکانی با نور غیر مستقیم و روشن قرار داد و اگر نور طبیعی کافی نیست می توان از لامپ های گیاهی مناسب استفاده کرد. این لامپ ها با تکنولوژی های جدید نور خورشید را شبیه سازی می کنند و مانع از کمبود نور در گیاه می شوند. همچنین خاکی زهکشی شده با ترکیب پرلیت و کود غنی به رشد بهتر گیاه سالویا کمک می کند.

• سوختگی برگ ها :

  اگر گیاه سالویا به مدت طولانی در مکانی با نور بیش از حد قرار گیرد برگ هایش میسوزند و خاصیت خود را از دست می دهند. برای حل این مشکل کافیست گیاه را در مکانی با نور روشن و غیر مستقیم خورشید قرار داد.

• خشکی و چروکیدگی برگ ها :

  اصلی ‌ترین دلیل خشکی و چروکیدگی برگ ‌ها، آبیاری ناکافی است. گیاه سالویا نیاز به آبیاری منظم دارد چرا که اگر گیاه به مدت طولانی بدون آب بماند، ریشه‌ ها نمی‌توانند آب کافی برای برگ‌ ها فراهم کنند و در نتیجه برگ‌ ها خشک و چروکیده می‌ شوند. برای جلوگیری از این مشکل، باید خاک را مرطوب نگه داشت و هنگامی که سطح خاک خشک شد گیاه را آبیاری کرد.

• سفیدک زدن برگ ها :

  سفیدک زدن برگ‌ های گیاه سالویا معمولاً نشانه‌ ای از بیماری‌ قارچی می باشد که می ‌تواند به سرعت سلامت گیاه را تحت تأثیر قرار دهد و به کاهش زیبایی و عملکرد آن منجر شود. استفاده از اسپری قارچ کش می تواند به کنترل و درمان این بیماری کمک کند.