گیاه کاکتوس یکی از شگفت انگیزترین و مقاوم ترین گیاهان در طبیعت می باشد که با ظاهر منحصر به فرد توانایی بالا در سازگاری با شرایط سخت اقلیمی و نیاز بسیار کم به مراقبت جایگاه ویژه ای در میان گیاهان زینتی و بومی مناطق خشک دارد. این گیاه بومی آمریکای شمالی مرکزی و جنوبی است و در دل بیابان ها و مناطق خشک و نیمه خشک با کمترین میزان بارندگی به حیات خود ادامه می دهد. کاکتوس ها در طیف وسیعی از گونه ها با اشکال رنگ ها و اندازه های متنوع یافت می شوند. از کاکتوس های کوچک و گرد گرفته تا گونه های ستونی بزرگ که ارتفاعشان به چندین متر می رسد. کاکتوس ها به دلیل داشتن ساختار ویژه ای در اندام های خود قابلیت ذخیره آب را دارند. آن ها در برگ های خود کلروفیل ندارند و به جای آن فتوسنتز در ساقه صورت می گیرد.
برگ های کاکتوس به خارهای تیز و نازکی تبدیل شده اند که نه تنها مانع از تبخیر بیش از حد آب می شوند بلکه گیاه را از حمله حیوانات نیز محافظت می کنند. این ویژگی منحصر به فرد کاکتوس را به نمادی از پایداری مقاومت و ایستادگی در برابر سختی ها تبدیل کرده است. بسیاری از گونه های کاکتوس دارای گل هایی زیبا رنگارنگ و گاهی معطر هستند. این گل ها که معمولاً در فصل بهار و تابستان شکوفا می شوند جلوه ای خاص به گیاه می بخشند و بسیاری از علاقه مندان گل و گیاه را به خود جذب می کنند. برخی کاکتوس ها مانند گونه های اپونتیا یا نپال حتی میوه خوراکی نیز تولید می کنند که در فرهنگ های مختلف کاربردهای غذایی و دارویی دارد. در طراحی دکوراسیون داخلی کاکتوس به دلیل ظاهر خاص و مینیمال خود بسیار محبوب شده است. این گیاه نه تنها به فضای خانه و محل کار جلوه ای مدرن و طبیعی می بخشد بلکه به عنوان یک تصفیه کننده طبیعی هوا نیز شناخته می شود. برخی تحقیقات نشان داده اند که کاکتوس می تواند سموم رایج موجود در هوای داخلی را جذب کند و با تولید اکسیژن کیفیت محیط زندگی را بهبود بخشد. از نظر خواص درمانی برخی عصاره های کاکتوس در طب سنتی برای بهبود زخم ها کاهش التهاب تنظیم قند خون و افزایش سیستم ایمنی بدن استفاده می شود. همچنین پژوهش هایی نشان داده اند که عصاره کاکتوس ممکن است خاصیت آنتی اکسیدانی داشته باشد و در پیشگیری از بیماری های مزمن مؤثر واقع شود. به طور کلی اغلب گونه های کاکتوس سمی نیستند و بلعیدن بخش هایی از آن توسط کودکان یا حیوانات در اغلب موارد موجب مسمومیت نمی شود. با این حال استثناهایی وجود دارد. برخی از کاکتوس ها مانند کاکتوس پریسکیا یا سنسیو ممکن است در صورت بلعیدن یا تماس با پوست حساس ایجاد ناراحتی گوارشی یا تحریک پوستی کنند. در نتیجه شناخت گونه خاص کاکتوس پیش از خرید بسیار مهم است. عامل مهم دیگر خارهای کاکتوس است. هرچند که خارها بخشی طبیعی و محافظتی از گیاه محسوب می شوند اما می توانند برای کودکان بازیگوش یا حیواناتی مانند گربه ها و سگ ها خطر ایجاد کنند. برخورد با خارهای تیز ممکن است باعث خراش التهاب یا عفونت شود. بنابراین در صورتی که در خانه کودک خردسال یا حیوان خانگی وجود دارد توصیه می شود از گونه هایی استفاده شود که یا بدون خار هستند یا خارهای بسیار نرمی دارند.
تاریخچه کاکتوس
کاکتوس ها از دوران های بسیار دور بخشی از پوشش گیاهی طبیعی قاره آمریکا بوده اند. شواهد زمین شناسی و گیاه شناسی نشان می دهد که این گیاهان نخستین بار در مناطق گرم و خشک آمریکای مرکزی و جنوبی به ویژه در کشورهای مکزیک پرو و بولیوی پدیدار شدند. منشأ اصلی بیشتر گونه های کاکتوس بیابان های مکزیک است جایی که مردم بومی برای هزاران سال از آن ها به عنوان منبع غذا دارو و حتی مصالح ساختمانی استفاده می کردند. تمدن های باستانی مانند مایا آزتک و اینکا کاکتوس را گیاهی مقدس می دانستند. در اسطوره شناسی آزتک کاکتوس نماد پایداری قدرت و زندگی در دل سختی ها بود. حتی پیدایش شهر مکزیکوسیتی پایتخت امروزی مکزیک طبق افسانه ای بر مبنای روییدن یک کاکتوس خاص در مکانی مقدس است که در آن عقابی در حال خوردن ماری بر بالای کاکتوسی نشسته بود. این تصویر امروزه در وسط پرچم کشور مکزیک نقش بسته است. کاکتوس ها نخستین بار توسط اروپاییان در قرن شانزدهم میلادی پس از فتح قاره آمریکا به قاره اروپا راه یافتند. دریانوردان اسپانیایی و پرتغالی به دلیل زیبایی استقامت و تفاوت ظاهری این گیاهان گونه هایی از آن را به اروپا بردند. کاکتوس ها در همان دوران به سرعت مورد توجه اشراف زادگان و گیاه دوستان اروپایی قرار گرفتند و در گلخانه های سلطنتی پرورش یافتند. از آن زمان تاکنون کاکتوس ها به تدریج در سراسر جهان گسترش یافتند و امروزه می توان آن ها را در تمام قاره ها از آسیا گرفته تا آفریقا و اقیانوسیه یافت.
انواع گونه کاکتوس

پوروکاکتوس فلاجلیفرمیز (Aporocactus flagelliformis)
این گونه به ساقههای بلند و ریسهای شکل معروف است و به نور متوسط نیاز دارد. آبیاری باید به طور متوسط انجام شود و از آبیاری زیاد خودداری شود.

سرئوس (Cereus)
این گونه بلند و ستونی رشد میکند و نیاز به نور زیاد و مستقیم خورشید دارد و باید از آبیاری بیش از حد پرهیز شود.

سرئوس رپاندوس (Cereus repandus)
این گونه زیبا در محیطی مرطوب به خوبی رشد می کند. آبیاری آن باید در فواصل زمانی مشخص انجام شود و باید مراقب آبیاری بیش از حد بود.

اچینوسرئوس(Echinocereus)
این گونه به نور زیاد نیاز دارد و آبیاری آن باید به میزان متوسط و در فواصل زمانی مشخص انجام شود.

اچیناپسیس(Echinopsis)
این گونه با گلهای بزرگ و زیبا معروف است و به نور زیاد و مستقیم خورشید نیاز دارد. آبیاری آن باید به طور منظم و با احتیاط انجام شود.

کاکتوس بشکه طلایی (Golden barrel cactus)
این گونه به شکل کرهای و با خارهای برجسته شناخته میشود و به نور زیاد نیاز دارد. آبیاری آن باید به صورت دورهای انجام شود و از آبیاری بیش از حد خودداری گردد.

جیمناکاکتوس میهانویچی (Gymnocalycium mihanovichi)
این گونه به گلهای زیبای رنگارنگ معروف است و به نور غیرمستقیم و ملایم نیاز دارد. آبیاری آن باید در فواصل زمانی مشخص و با دقت انجام شود.

هیلوسرئوس(Hylocereus)
: این گونه به میوههای خوراکی و خوشمزه معروف است و نیاز به نور زیاد دارد. آبیاری آن باید به صورت متوسط انجام شود، به ویژه در فصلهای گرم تر.

لوبیویا (Lobivia)
این گونه به گلهای رنگارنگ زیبا شناخته میشود و به نور مستقیم خورشید نیاز دارد. آبیاری آن باید به طور منظم و در فواصل زمانی مشخص انجام شود.

مامیلاریا (Mammillaria)
این گونه کوچک و متراکم است و به نور زیاد نیاز دارد. آبیاری آن باید به صورت دورهای و با احتیاط انجام شود تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.

کاکتوس گلابی خاردار (Prickly pear)
این گونه با ساقههای پهن و صاف شناخته میشود و به نور زیاد نیاز دارد. آبیاری آن باید در فواصل زمانی مشخص و به طور متوسط انجام شود.

شلمبرگرا (Schlumbergera)
این گونه به گلهای جذاب در فصل زمستان معروف است و به نور غیرمستقیم و ملایم نیاز دارد. آبیاری آن باید به میزان متوسط و در فواصل زمانی منظم انجام شود.
روش های نگه داری کاکتوس
-
نور :
گیاه کاکتوس به نور زیاد نیاز دارد و بهترین رشد خود را در محیط هایی با نور مستقیم خورشید تجربه می کند. در صورتی که گیاه کاکتوس در محیط های داخلی نگهداری می شود، بهتر است آن را در مکانی قرار دهید که در طول روز حداقل شیش ساعت نور مستقیم دریافت کند. پنجره های رو به جنوب یا غرب معمولا بهترین گزینه ها برای کاکتوس هستند. اگر کاکتوس شما در فضایی کم نور قرار گیرد، ممکن است رشد کندتری داشته باشد یا حتی به زرد شدن برگ ها یا چروکیدگی دچار شود. در صورتی که نور طبیعی برای گیاه شما کافی نیست، می توانید از لامپ های مخصوص گیاهان استفاده کنید تا شرایط نور را بهبود بخشید.
-
دما :
گیاه کاکتوس به دمای گرم و خشک علاقه مند است و بهترین رشد را در دمایی بین بیست و یک تا بیست و نه درجه سانتی گراد تجربه می کند. در فصول گرم تر، کاکتوس می تواند دمای بالاتری را نیز تحمل کند، اما باید از تغییرات دمایی شدید و ناگهانی جلوگیری کرد. در فصول سردتر، دمای پایین تر از ده درجه سانتی گراد برای کاکتوس ها می تواند آسیب زا باشد و منجر به یخ زدگی و خرابی گیاه شود. بنابراین، در زمستان ها باید مراقب باشید که کاکتوس در مکانی با دمای مناسب قرار داشته باشد و از سرمای شدید دور باشد. همچنین، کاکتوس ها به دمای شبانه و روزانه متفاوت حساسند، بنابراین داشتن یک تفاوت دمایی ملایم بین روز و شب می تواند به رشد بهتر آن ها کمک کند.
-
خاک :
خاک مناسب برای گیاه کاکتوس باید دارای ترکیب مناسبی از زهکشی خوب و مواد مغذی سبک باشد. بهترین خاک برای کاکتوس ها خاکی است که مخلوطی از شن، پرلیت، و پیت ماس باشد، زیرا این ترکیب اجازه می دهد که آب به سرعت از خاک عبور کند و در عین حال رطوبت به اندازه کافی حفظ شود تا گیاه بتواند به رشد خود ادامه دهد. استفاده از خاک های سنگین و فشرده که آب را در خود نگه می دارند، می تواند باعث پوسیدگی ریشه ها و مشکلات دیگر در گیاه کاکتوس شود. همچنین، کاکتوس ها نیاز به خاکی اسیدی یا خنثی دارند، بنابراین باید از خاک های خیلی اسیدی یا قلیایی اجتناب شود. در نهایت، توجه به زهکشی خوب در گلدان نیز بسیار مهم است تا آب اضافی از ریشه ها خارج شود و گیاه دچار آسیب نشود.
-
آب :
گیاه کاکتوس به آبیاری کم و دوره ای نیاز دارد. این گیاهان به دلیل توانایی ذخیره آب در بافت های خود، توانایی تحمل دوره های خشک را دارند. بهترین روش آبیاری برای کاکتوس این است که خاک آن کاملاً خشک شود و سپس آبیاری صورت گیرد. در این شرایط، بهتر است آب را به طور کامل بر روی خاک بریزید تا ریشه ها به خوبی مرطوب شوند، اما از تجمع آب در کف گلدان جلوگیری کنید تا از پوسیدگی ریشه ها پیشگیری شود. در فصول گرم تر و رشد فعال گیاه، ممکن است به آبیاری بیشتری نیاز داشته باشد، اما در فصول سردتر، رشد گیاه کند می شود و نیاز به آبیاری کمتر خواهد بود. به طور کلی، کاکتوس ها بیشتر از کم آبی آسیب می بینند تا از آبیاری زیاد، بنابراین باید مراقب باشید که خاک همیشه مرطوب نباشد.
-
رطوبت :
گیاه کاکتوس به رطوبت پایین علاقه دارد و نیاز به محیط های خشک و هوای کم رطوبت دارد. این گیاهان معمولاً در مناطق بیابانی و خشک رشد می کنند، بنابراین رطوبت بالا می تواند برای آن ها مضر باشد. بهترین رطوبت برای کاکتوس ها حدود ده تا بیست درصد است. در صورتی که کاکتوس در محیطی با رطوبت بالا قرار گیرد، ممکن است دچار مشکلاتی مانند پوسیدگی ریشه یا بیماری های قارچی شود. برای حفظ رطوبت مناسب، کاکتوس ها نباید در نزدیکی منابع رطوبت مثل بخاری یا دستگاه های تهویه مطبوع قرار گیرند. در فصول مرطوب یا بارانی، بهتر است از آبیاری زیاد خودداری کرده و اجازه داده شود خاک به طور کامل خشک شود.
-
کود :
گیاه کاکتوس به کودهایی با ترکیب خاص نیاز دارد که به رشد سالم و مطلوب آن کمک کند. بهترین کود برای کاکتوس ها، کودهای کم نیتروژن و با پتاسیم و فسفر بالا هستند. این نوع کودها به رشد ریشه ها و تقویت گل دهی کمک می کنند. استفاده از کودهای مخصوص کاکتوس ها که معمولاً در بازار موجود است، گزینه مناسبی برای تغذیه این گیاهان است. کودهای مایع به راحتی در آب حل می شوند و به راحتی می توانند به خاک منتقل شوند. در فصول رشد فعال گیاه، معمولاً هر چهار تا شش هفته یک بار می توان کوددهی کرد. در زمستان، زمانی که کاکتوس ها وارد دوره خواب می شوند، نیازی به کوددهی نیست. همچنین، باید توجه داشت که استفاده بیش از حد از کود می تواند باعث آسیب به ریشه ها و گیاه شود، بنابراین بهتر است کوددهی در حد متعادل و مطابق با نیاز گیاه انجام شود.
روش های نگه داری کاکتوس
-
تکثیر:
تکثیر گیاه کاکتوس معمولاً از طریق قلمه زنی گیاه انجام می شود. برای تکثیر از قلمه، ابتدا باید یک قلمه سالم و بدون آسیب از ساقه کاکتوس بریده شود. بعد از بریدن قلمه، باید اجازه داده شود که نوک آن برای چند روز خشک شود تا از عفونت و پوسیدگی جلوگیری شود. پس از خشک شدن، قلمه را در خاکی سبک و با زهکشی خوب قرار می دهند. خاک باید مرطوب باشد، اما آبیاری زیاد نباید انجام شود تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود. قلمه ها باید در محیطی گرم و با نور مناسب نگهداری شوند تا ریشه زایی موفقیت آمیز باشد.
-
هرس کردن :
هرس کردن گیاه کاکتوس به طور معمول به منظور بهبود شکل ظاهری و جلوگیری از رشد نامنظم یا بیماری ها انجام می شود. برای هرس کردن کاکتوس ها، ابتدا باید ابزارهای تمیز و تیز مانند قیچی باغبانی یا چاقوی مخصوص هرس استفاده شود تا از انتقال بیماری ها جلوگیری گردد. هنگامی که گیاه کاکتوس نیاز به هرس دارد، معمولاً برای حذف شاخه های خشک یا آسیب دیده انجام می شود. اگر کاکتوس به شکل نامنظم رشد کرده یا قسمت هایی از گیاه آسیب دیده باشد، می توان بخش های آسیب دیده را با دقت برید. همچنین، در صورتی که گیاه خیلی بلند یا شلوغ شده باشد، می توان بخشی از ساقه ها را کوتاه کرد تا به رشد بهتر و متعادل تری برسد. بعد از هرس کردن، باید به گیاه اجازه داد تا قسمت های بریده شده خشک شوند و سپس گیاه را در شرایط بهینه نگهداری کرد. هرس کردن باید در فصول رشد فعال، مانند بهار یا تابستان، انجام شود تا گیاه به راحتی به فرآیند بهبودی و رشد ادامه دهد.
-
تمییز کردن برگ ها :
تمیز کردن برگ های گیاه کاکتوس به حفظ سلامتی و زیبایی آن کمک می کند. برای این کار، ابتدا باید از یک دستمال نرم و مرطوب استفاده کرد. برگ های کاکتوس معمولاً پوشیده از پرزها یا لایه های مومی هستند، بنابراین باید به آرامی روی سطح آن ها کشید تا گرد و غبار جمع شده پاک شود. اگر کاکتوس دارای خار است، باید از دستکش استفاده کرد تا از آسیب دیدن دست ها جلوگیری شود. همچنین، در صورتی که لکه های سخت یا آلودگی های سنگین روی برگ ها وجود داشته باشد، می توان از یک مسواک نرم و مرطوب استفاده کرد تا به آرامی لکه ها را پاک کند. باید از استفاده از مواد شیمیایی یا پاک کننده های قوی پرهیز کرد، زیرا این مواد ممکن است به گیاه آسیب بزنند. تمیز کردن برگ ها نه تنها باعث بهبود ظاهر گیاه می شود، بلکه به بهتر بودن عملکرد فتوسنتز نیز کمک می کند.
-
تعویض گلدان :
تعویض گلدان گیاه کاکتوس زمانی ضروری است که ریشه ها به اندازه کافی رشد کرده و فضای موجود در گلدان فعلی برای رشد بیشتر محدود شده باشد. برای تعویض گلدان، ابتدا باید گلدان جدیدی انتخاب کرد که کمی بزرگتر از گلدان قبلی باشد و دارای سوراخ های زهکشی مناسب باشد تا از تجمع آب در گلدان جلوگیری شود. قبل از تعویض گلدان، باید گیاه کاکتوس را از گلدان قبلی به آرامی خارج کرده و ریشه ها را بررسی کرد. اگر ریشه ها بیمار یا پوسیده شده باشند، باید آن ها را با دقت برش زد. بعد از خارج کردن گیاه، ریشه ها باید کمی خشک شوند تا از بروز پوسیدگی جلوگیری شود. سپس گیاه را در گلدان جدید با خاک مخصوص کاکتوس قرار داده و خاک اطراف ریشه ها را به آرامی فشار دهید تا فضاهای خالی پر شوند. پس از تعویض گلدان، باید به گیاه فرصت داده شود تا در محیط جدید مستقر شود و در ابتدا از آبیاری زیاد خودداری کرد تا ریشه ها دچار آسیب نشوند. بهترین زمان برای تعویض گلدان در فصل بهار یا تابستان است، زمانی که گیاه در دوره رشد فعال خود قرار دارد.
آفت ها و بیماری های کاکتوس
-
هجوم حشرات :
هجوم حشرات به گیاه کاکتوس می تواند مشکلات جدی برای گیاه ایجاد کند. برخی از حشرات رایج که به کاکتوس ها حمله می کنند عبارتند از شپشک ها، کنه های عنکبوتی، و شته ها. این حشرات ممکن است به بافت های نرم گیاه آسیب برسانند و باعث ایجاد لکه ها، زرد شدن یا خشک شدن قسمتی از گیاه شوند. برای مقابله با هجوم حشرات، ابتدا باید گیاه را به دقت بررسی کرد تا نوع آفت شناسایی شود. یکی از روش های رایج برای مبارزه با حشرات، استفاده از اسپری های حشره کش طبیعی است که برای گیاهان ایمن باشند. همچنین، تمیز کردن سطح گیاه با استفاده از پنبه مرطوب یا مسواک نرم می تواند به از بین بردن برخی حشرات کمک کند. در صورتی که آفات به صورت گسترده تر منتشر شده باشند، ممکن است نیاز به استفاده از حشره کش های شیمیایی خاص باشد. علاوه بر این، باید از شرایط نامساعد محیطی که ممکن است حشرات را جذب کند، مانند رطوبت زیاد یا تراکم زیاد گیاهان، جلوگیری کرد تا از هجوم حشرات جلوگیری شود.
-
زرد شدن برگ ها :
زرد شدن برگ های گیاه کاکتوس می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از دلایل اصلی، آبیاری بیش از حد است که باعث می شود ریشه ها در شرایط مرطوب باقی بمانند و در نهایت منجر به پوسیدگی ریشه و زرد شدن برگ ها شود. در این شرایط، باید آبیاری را کاهش داد و اجازه داد خاک بین دو آبیاری کاملاً خشک شود. دلیل دیگر ممکن است کمبود نور باشد. کاکتوس ها به نور مستقیم خورشید نیاز دارند و اگر در شرایط کم نور قرار گیرند، برگ های آن ها ممکن است زرد شوند. در این حالت، باید گیاه را به مکانی با نور کافی منتقل کرد. همچنین، کمبود مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر یا پتاسیم نیز می تواند باعث زرد شدن برگ ها شود. در چنین مواقعی، استفاده از کود مخصوص گیاهان می تواند مفید باشد. در نهایت، تغییرات دمایی شدید یا حمله حشرات نیز می تواند باعث زرد شدن برگ ها شود. بنابراین، بررسی شرایط محیطی و مراقبت های مناسب می تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.
-
رشد ناکافی :
رشد ناکافی گیاه کاکتوس می تواند ناشی از چند عامل مختلف باشد. یکی از دلایل اصلی رشد ضعیف، کمبود نور است. کاکتوس ها به نور مستقیم خورشید نیاز دارند و اگر در محیطی با نور کم قرار گیرند، رشد آن ها کند و ضعیف خواهد شد. در چنین شرایطی، باید گیاه را به مکانی با نور بیشتر منتقل کرد یا از لامپ های مخصوص گیاهان برای تأمین نور استفاده کرد. عامل دیگر رشد ناکافی، آبیاری نادرست است. آبیاری بیش از حد یا کمبود آبیاری می تواند باعث کندی رشد گیاه شود. کاکتوس ها به آبیاری کم و دوره ای نیاز دارند، بنابراین باید از آبیاری زیاد که باعث پوسیدگی ریشه ها می شود، خودداری کرد و اجازه داد خاک بین دو آبیاری کاملاً خشک شود. کمبود مواد مغذی نیز می تواند عامل رشد ناکافی باشد. استفاده از کودهای مخصوص کاکتوس ها می تواند به رشد بهتر گیاه کمک کند. اگر گیاه به مدت طولانی در خاک فقیر از مواد مغذی باشد، رشد آن کند می شود. همچنین، دمای نامناسب یا شرایط محیطی نادرست نیز می تواند بر رشد گیاه تأثیر بگذارد. کاکتوس ها در دمای گرم و خشک بهترین رشد را دارند و دماهای خیلی پایین یا تغییرات دمایی شدید می تواند رشد آن ها را متوقف کند. بنابراین، بررسی شرایط محیطی و تنظیم آن ها برای گیاه ضروری است.
-
پوسیدگی ریشه :
پوسیدگی ریشه در گیاه کاکتوس معمولاً ناشی از آبیاری بیش از حد و عدم زهکشی مناسب است. هنگامی که خاک گیاه بیش از حد مرطوب باقی بماند، ریشه ها در معرض آب زیادی قرار می گیرند که موجب از بین رفتن بافت های ریشه و پوسیدگی آن ها می شود. علامت های پوسیدگی ریشه شامل زرد شدن و پژمردگی برگ ها، بوی بد از خاک، و تغییر رنگ ریشه ها به قهوه ای یا سیاه است. برای پیشگیری از پوسیدگی ریشه، باید از آبیاری زیاد خودداری کرد و اجازه داد خاک کاملاً خشک شود قبل از اینکه دوباره آبیاری صورت گیرد. همچنین، استفاده از گلدان های با سوراخ های زهکشی مناسب و خاکی با زهکشی خوب بسیار مهم است. در صورتی که پوسیدگی ریشه مشاهده شود، باید گیاه را از گلدان خارج کرده و ریشه های آسیب دیده را با دقت بریده و گلدان را با خاک تازه و زهکشی مناسب پر کرد.
نظر شما کمک بزرگی برای بازدید کنندگان آینده است
برای ثبت نظر شما کاربر گرامی لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید.